Szkoda w pojeździe a odpowiedzialność odszkodowawcza za zły stan nawierzchni drogi
Z najnowszych dostępnych danych wynika, że w dniu 31.12.2022 r. w bazach CEPiK (tj. Centralnej Ewidencja Pojazdów i Kierowców) na terenie Polski było zarejestrowanych 26,675 miliona samochodów osobowych. Natomiast zgodnie z danymi GDKiA (tj. Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad) za rok 2022 kierowcy na dzień 31.12.2022 r. mieli do dyspozycji 4887,1 km dróg szybkiego ruchu, w tym 1799,7 km autostrad i 3087,4 km dróg ekspresowych.
Ilość pojazdów poruszających się po drogach, jak również jakość budowania dróg znacząco wpływa na bezpieczeństwo kierujących oraz ich pasażerów. Nie jest tajemnicą, że wiele nowo wybudowanych odcinków dróg psuje się już po kilkunastu miesiącach użytkowania, natomiast „stare” drogi są często wyłącznie „łatane”, co również wpływa na bezpieczeństwo kierowców.
Dane zawarte w jednym z ostatnich podsumowań GDKiA wskazują, że w roku 2021 r. aż 37,1% (tj. 8 700 km) nawierzchni dróg w Polsce było w stanie złym lub co najmniej niezadowalającym. Jako powody tego stanu rzeczy podsumowanie GDKiA wskazuje m.in. częste wahania temperatur na terenie naszego kraju.
Stan nawierzchni dróg często prowadzi nie tylko do wypadków drogowych, ale również uszkodzenia samochodów osobowych. Warto zatem odpowiedzieć sobie na pytanie jak kształtuje się odpowiedzialność w takim przypadku i kto odpowiada za stan nawierzchni drogi – nie jest bowiem tak, że właściciel pojazdu jest zmuszony pokryć koszty naprawy z własnej kieszeni.
Odpowiedzialność kierowcy
Przed omówieniem kwestii odpowiedzialności za szkodę powstałą w samochodzie z powodu złego stanu drogi należy wskazać, że odpowiedzialność odszkodowawcza występuje tylko wtedy, gdy kierowca nie naruszył obowiązujących zasad ruchu drogowego. Oznacza to, że kierujący pojazdem jest zobowiązany nie tylko dostosować prędkość jazdy do panujących na drodze warunków, ale również otoczenia, a także zachować skupienie oraz czujność podczas kierowania pojazdem.
Odpowiedzialność za utrzymanie stanu technicznego nawierzchni drogi
Odpowiedzialność cywilnoprawną w przypadku uszkodzenia samochodu z powodu złego stanu nawierzchni drogi ponosi tzw. zarządca drogi. Oznacza to, że właściciel pojazdu nie jest zobowiązany pokrywać kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu.
Wskazać należy, że zgodnie z art. 20 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. Nr 14, poz. 60 z późn. zm.) do obowiązków zarządcy należy m.in. utrzymywanie dróg i chodników w należytym stanie. Zarządcą drogi są różne podmioty – w zależności od tego czy mamy do czynienia z drogą krajową, wojewódzką, powiatową, gminną lub drogą wewnętrzną roszczenia właściciela pojazdu będą kierowane do innego podmiotu. Oznacza to, iż w pierwszej kolejności należy ustalić do jakiej kategorii należy droga, na której doszło do uszkodzenia pojazdu na skutek złego stanu nawierzchni. Kategorię drogi pozwala ustalić tzw. ewidencja dróg publicznych, do której wpisane są wszystkie drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz gminne zaliczane do dróg publicznych. Zgodnie z art. 19 wspomnianej ustawy o drogach publicznych zarządcami dróg, są dla dróg:
– krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
– wojewódzkich – zarząd województwa;
– powiatowych – zarząd powiatu;
– gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Co ważne – o kategorii stanowi również numer drogi, który widnieje na każdej mapie:
– drogi krajowe oznaczane są jako liczba jednocyfrowa lub dwucyfrowa, z możliwością poprzedzenia liczby literą A na odcinkach dróg o parametrach autostrady lub litera S na odcinkach dróg o parametrach drogi ekspresowe;
– drogi wojewódzkie oznaczane są liczbą trzycyfrową np. 282 i powinny być niezmienne w przypadku ciągu komunikacyjnego przekraczającego granice administracyjne województw;
– drogi powiatowe oznaczane są liczbą czterocyfrową i wyróżnikiem województwa, np. 1071 F;
– drogi gminne mają oznaczenie czterocyfrowe wraz z wyróżnikiem województwa, np. 000701 F.
W związku z powyższym – po ustaleniu kategorii drogi – powstałą szkodę należy zgłosić do zarządcy drogi, na której doszło do uszkodzenia pojazdu.
Podkreślić należy, iż zarządca odpowiada za powstałą szkodę na zasadzie winy, przy czym winą jest m.in. zaniechanie niezbędnych napraw oraz remontów nawierzchni dróg. Warte podkreślenia jest również to, że zarządca w większości przypadków posiada ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC), co oznacza, iż roszczenie może być kierowane wobec ubezpieczyciela.
Procedura zgłaszania szkody
Pierwszym – i jednym z najważniejszych kroków – w przypadku powstania szkody jest niezwłoczne powiadomienie Policji. Patrol powinien sporządzić odpowiednią notatkę z dokładnym opisem wszystkich okoliczności zdarzenia.
Następnie należy zgłosić szkodę zarządcy – najbezpieczniej w formie pisemnej listem poleconym wskazując dokładne miejsce, czas, zakres oraz okoliczności powstania szkody. Wskazane jest również załączyć do zgłoszenia odpowiednie dowody w postaci zdjęć, z których będzie wynikało powstanie szkody w konkretnym miejscu na skutek złej nawierzchni drogi. Wskazanie świadków zdarzenia również będzie pomocne. Pamiętać należy bowiem, że to na zgłaszającym ciąży obowiązek wykazania winy zarządcy w zakresie nieprawidłowego utrzymania należnego stanu drogi co doprowadziło do powstania szkody. Warto załączyć również kosztorys naprawy powstałej szkody lub rachunek za przeprowadzoną już naprawę.
W przypadku jakichkolwiek pytań w kwestiach związanych z kwestiami odpowiedzialności odszkodowawczej za zły stan nawierzchni drogi zapraszamy do kontaktu pod adresem e-mail kontakt@kancelaria-pozniak.pl lub pod numerem telefonu +48 665 246 969.
