Tajemnica przedsiębiorstwa a upływ okresu obowiązywania zakazu konkurencji

Bardzo często powstaje pytanie, czy po upływie okresu obowiązywania zakazu konkurencji pracownik jest uprawniony do „wykorzystania” informacji oraz wiedzy, które posiadł świadcząc pracę na rzecz byłego już pracodawcy.

Teza orzeczenia Sądu Najwyższego

Były pracownik, który po upływie okresu obowiązywania zakazu konkurencji ujawnia i wykorzystuje tajemnice przedsiębiorstwa uzyskane w trakcie zatrudnienia musi się liczyć z odpowiedzialnością odszkodowawczą wobec swojego byłego pracodawcy. W przypadku złożenia pozwu, to na byłym pracowniku, który założył firmę zajmująca się działalnością konkurencyjną wobec byłego pracodawcy spoczywa ciężar udowodnienia, że nie korzysta z bazy klientów, informacji organizacyjnych przedsiębiorcy, lub innych informacje posiadających wartość gospodarczą, zdobytych w trakcie zatrudnienia – wynika z najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2019 r., sygn. akt III CSK 217/17.

Stan faktyczny sprawy

W rozpatrywanej przez Sąd Najwyższy sprawie pozwany pracownik przez okres kilku lat był menadżerem a następnie prokurentem w zatrudniającej go spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – zajmował się m.in. opracowywaniem strategii marketingowych i wizerunkowych firm z branży farmaceutycznej oraz medycznej. Po zaprzestaniu świadczenia pracy i z upływem rocznego okresu zakazu konkurencji pracownik założył własną spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, która rozpoczęła działalność na tym samym rynku usług, co były pracodawca. Gdy poprzedni pracodawca uzyskał informację, że spółka byłego pracownika przejęła jego głównego klienta, zdecydował się pozwać swego byłego pracownika i założoną przez nią spółkę domagając się przeprosin oraz odszkodowania z tytułu wykorzystywania tajemnic byłego pracodawcy oraz korzyści uzyskanych na skutek przejęcia klientów. Roszczenie wskazane w pozwie opiewało na łączną kwotę ponad 260 000,- złotych.

Motywy rozstrzygnięcia

Sąd I instancji oddalił powództwo, natomiast sąd II instancji utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie. Sądy zgodnie uznały bowiem, że były pracownik podjął działania konkurencyjne wobec byłego pracodawcy już po upływie okresu, który został objęty zakazem konkurencji (tj. 1 roku). Były pracodawca zdecydował się wnieść skargę kasacyjną, w której wskazał, iż nieetyczne jest działanie osoby, która zarządzała jedną firmą, a następnie wykorzystuje tajemnice przedsiębiorstwa w interesie własnym i podmiotu trzeciego. W ocenie byłego pracodawcy doszło do naruszenia dobrych obyczajów handlowych oraz tzw. uczciwości kupieckiej. Ponadto były pracodawca podniósł również, że sądy I oraz II instancji bezzasadnie uznały, iż wolność zatrudnienia nie ma żadnych granic. W odpowiedzi na skargę kasacyjną pracownik podniósł, że zaangażował się w działalność powołanej sp. z o.o. po upływie okresu, który został wyznaczony umową o zakazie konkurencji, przez co sformułowane wobec niego zarzuty za są bezprzedmiotowe. Ponadto pracownik podniósł, że były pracodawca popadł w konflikt z byłym klientem, który z tego powodu zaczął korzystać z usług powołanej przez pracownika spółki. Jego zdaniem przedmiotowy spór sprowadza się do konfliktu dawnych kontrahentów, w który pracownik i jego spółka zostali włączeni.

Sąd Najwyższy uchylił orzeczenie sądu II instancji i nakazał mu ponowne rozpoznanie sprawy. W uzasadnieniu podkreślono, że nie można podniesionych zarzutów obalić jedynie argumentem zakończenia okresu, w którym pracownika obowiązywał zakaz konkurencji. Sądy I oraz II instancji nie odniosły się bowiem do zarzutów o przejęciu informacji handlowej w zakresie stosowanych i możliwych do uzyskania marż, list klientów oraz naruszenia zasady zaufania do prokurenta. W ocenie Sądu Najwyższego, kluczowe dla sprawy jest ustalenie, co w istocie stanowiło tajemnicę przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności. Sądy I oraz II instancji nie ustaliły, które z tajemnic przedsiębiorstwa zostały wykorzystane przez byłego pracownika w jego nowej działalności oraz w jaki sposób.

W ocenie Sądu Najwyższego ustanie zakazu konkurencji nie uprawnia pracownika, który zapoznał się z tajemnicą przedsiębiorstwa do nieograniczonego korzystania z tych informacji. W orzeczeniu podkreślono, że po ustaleniu co w tej sprawie obejmuje tajemnica przedsiębiorstwa, to pozwany pracownik i powołana przez niego spółka będą musieli wykazać, że wykorzystane przez nich w nowej działalności informacje wynikają np. z doświadczenia zawodowego, a nie z faktu pozyskania ich u byłego pracodawcy.

W przypadku jakichkolwiek pytań w kwestiach związanych z zakazem konkurencji zapraszamy do kontaktu pod adresem e-mail kontakt@kancelaria-pozniak.pl lub pod numerem telefonu +48 665 246 969.