Rekompensata za stawiennictwo świadka na rozprawie sądowej

Świadek w postępowaniu cywilnym

Jedną z podstawowych zasad w postępowaniu cywilnym jest, iż każda osoba może być świadkiem w danej sprawie. Wyjątki od tych zasad zostały wskazane w art. 259 k.p.c. i dotyczą:

1. osób niezdolnych do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,
2. wojskowych i urzędników niezwolnionych od zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone” lub „poufne” oraz osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem,
3. przedstawicieli ustawowych stron oraz osób, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową,
4. współuczestników jednolitych,
5. mediatora co do faktów, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z obowiązku zachowania tajemnicy mediacji.

Obowiązek stawiennictwa

Świadek ma obowiązek stawić się na wezwanie sądu w wyznaczonym miejscu i czasie. W wezwaniu sąd powinien wskazać imię i nazwisko świadka, miejsce i czas jego przesłuchania, nazwiska stron postępowania sądowego i przedmiot sprawy oraz zwięzłe pouczenie świadka o karach za niewywiązanie się z obowiązków świadka. Ponadto sąd jest zobowiązany zawrzeć w wezwaniu pouczenie o zwrocie koniecznych wydatków związanych ze stawiennictwem w sądzie oraz o wynagrodzeniu za utratę zarobku.

Świadek, który nie może się stawić na wezwanie sądu we wskazanym w wezwaniu terminie, powinien usprawiedliwić swoje niestawiennictwo. Co do zasady usprawiedliwienie powinno nastąpić w formie pisemnej ze wskazaniem przyczyn nieobecności oraz – w przypadku takiej możliwości –  z załączeniem dokumentów potwierdzających niemożność stawiennictwa. Takie usprawiedliwienie nieobecności świadka w sądzie powinno wpłynąć do sądu przed wyznaczonym terminem przesłuchania. W przypadkach nie cierpiących zwłoki świadek może zawiadomić sąd o swojej nieobecności także telefonicznie, faksem lub za pośrednictwem poczty elektronicznej.

W przypadku niemożliwości stawiennictwa świadka wynikającego z jego stanu zdrowia, konieczne jest przedstawienie odpowiedniego zaświadczenia wystawionego przez lekarza sądowego potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie sądu.

Rekompensata za stawiennictwo świadka

Jak wspomniano już wcześniej w wezwaniu świadka na rozprawę sąd  jest zobowiązany wskazać m.in. pouczenie o zwrocie koniecznych wydatków związanych ze stawiennictwem w sądzie oraz o wynagrodzeniu za utratę zarobku.

Stawiennictwo w sądzie jest bowiem związane często z koniecznością zwolnienia się z pracy w celu dojazdu do sądu i stawiennictwa przed nim. Wiąże się to z utratą przychodu przez świadka. Ponadto  nierzadko zdarza się, iż przesłuchanie trwa dłużej niż jeden dzień, a sam dojazd do sądu wymaga przykładowo całonocnej podróży.  Dodatkowo bardzo często samo oczekiwanie na wywołanie sprawy bądź przesłuchanie pozostałych świadków, gdy na tą samą godzinę wezwanych zostało kilka osób w sposób znaczący przedłuża nieobecność świadka w jego miejscu pracy.

W celu otrzymania zwrotu za utracony zarobek lub dochód, świadek musi wykazać, że do tej utraty doszło i ile ona wynosi. Warto przy tym pamiętać, iż na złożenie stosownego wniosku świadek ma tylko trzy dni.

Obecnie maksymalna kwota zawracana świadkowi za utracony zarobek lub dochód z powodu konieczności stawiennictwa przed sądem w charakterze świadka (wezwanie na przesłuchanie w charakterze strony) wynosi tylko 82,31 zł brutto. Każdy przyzna, iż kwota ta jest rażąco niska i często nie pokrywa utraconych dochodów.

Nowe stawki za stawiennictwo świadka przed sądem

W przedmiotowej sprawie interweniował Rzecznik Praw Obywatelskich – w wyniku podjętych przez niego działań Senat RP przygotował projekt podnoszący kwotę rekompensaty za utracony zarobek lub dochód. Zgodnie z projektem maksymalna wysokość zwrotu utraconego zarobku lub dochodu świadka wzrosłaby do poziomu 10 % kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Oznaczałoby to podniesienie rekompensaty z poziomu 82,31 zł do kwoty 178,94 zł.

Wzrost rekompensaty spowodowałby zatem nie tylko pełniejsze pokrycie strat świadka wezwanego na przesłuchanie, ale również – w wielu przypadkach – brak konieczności ponownego jego wzywania na rozprawę (nie stawiającego się z powodu obawy o utratę dochodu) i wyznaczania dodatkowego terminu rozprawy. To z kolei prowadziłoby do zwiększenia skuteczności wezwań do stawiennictwa, a tym samym do pewnego obniżenia kosztów procesu oraz przyspieszenia postępowań sądowych.

W przypadku jakichkolwiek problemów bądź pytań w kwestiach związanych z rekompensatą za stawiennictwo świadka na rozprawie zapraszamy do kontaktu pod adresem e-mail kontakt@kancelaria-pozniak.pl lub pod numerem telefonu +48 665 246 969.